Als de bladeren van de bomen zijn, zie je de planten opeens: de Maretakken of Mistletoe. Het zijn groenblijvende planten uit de Sandelhout familie. De Maretak is een half parasiet. Een half parasiet is groen en heeft wel fotosynthese. Een parasiet is nooit groen. De Maretak groeit op een boom en zorgt half voor zijn eigen kost. De rest, water en zouten, haalt hij uit de boom. Maretakken groeien o.a. op Populieren, Appelbomen, Robinia’s, Esdoorns, Grove dennen, Meidoorns en Eiken. De Maretakken zijn overigens onschadelijk voor de bomen.

De bladeren hebben een gaffelvorm. Deze vorm van de plant zie je terug in de versiering bij het dak van de kerststal en ook de staf van Jozef heeft dezelfde gaffelvorm. De plant heeft rijpe, witte bessen in de winter. Een lekkernij voor vogels. Ze snoepen er heerlijk van, maar krijgen kleverige snavels. Wat doe je dan zonder servetje? Je smeert het kleverige spul af aan een tak van een boom. Zo ontstaat een kerf (beschadiging) in de bast en het kleverige zaadje blijft hierin plakken. Uit dit zaadje groeien twee worteltjes die zich in de barst van de gastheer boren. Met een beetje geluk groeit hier later een nieuwe Maretak uit. De plant werd als te giftig beschouwd voor vee en werd lange tijd bejaagd. De verplichting van het verwijderen geldt nu niet meer, vandaar dat Maretakken steeds vaker te zien zijn. Ons Noord-Nederland was ook niet zo geschikt voor Maretakken, maar door de klimaatverandering is dit gewijzigd. Ook in Glimmen zie je nu Maretakken. In de Middeleeuwen werden de bessen gekookt tot een stroperige substantie om vogels te vangen. Maretak heet daarom ook wel Vogellijm.

De Mistletoe wordt soms met name in de Kersttijd en rond de jaarwisseling als versiering opgehangen. Het gebruik wil dat er gekust mag worden als iemand er onder staat. Maar, dat kan niet eindeloos. Per kus moet een bes worden afgeplukt en als alle bessen eraf zijn, is het feest voorbij.

Bij de oude Kelten en Germanen was de Maretak een heilige plant die in hun magische vruchtbaarheidssymbolen een belangrijke rol speelde. Nu begrijpt u waarom er gekust mag worden onder de Maretak….. Vooral de planten die op Eiken groeiden werden als de meest krachtige planten beschouwd. Eikenhout is immers veel harder dan andere houtsoorten uit ons klimaat. Eiken werden ook beschouwd als heilige bomen.

De Kelten en de Germanen hadden een midwinterceremonie. In het wit geklede druïden
sneden met een gouden sikkelvormige mes de maretakken uit de eiken. Om te zorgen dat de magische werking behouden bleef, mochten de planten nooit met een ijzeren mes worden afgesneden want ijzer is magnetisch en dan zou de kracht wegvloeien in de grond. De planten mochten de grond ook nooit raken, ze werden opgevangen in witte doeken. De Maretakken werden aan de balken in de stallen opgehangen om het vee gezond en vruchtbaar te houden. 

Toos Flentge